In veel overeenkomsten en algemene voorwaarden is een bepaling opgenomen die regelt dat alle geschillen moeten worden voorgelegd aan een bepaalde rechter, bijvoorbeeld:
“Alle geschillen die voortvloeien uit of samenhangen met deze overeenkomst zullen worden voorgelegd aan de bevoegde rechter te Groningen.”
Een dergelijke bepaling wordt een forumkeuzebeding genoemd. Ondernemingen die een forum keuzebeding hanteren, hebben veelal de rechtbank in hun woonplaats aangewezen. Als je gevestigd bent in Maastricht en bovenstaande forumkeuzebeding geldt, dan wordt het een tijdrovende en dure aangelegenheid als je voor een zitting samen met je advocaat naar Groningen moet afreizen.
Voor procedures bij de kantonrechter geldt een forumkeuzebeding niet. Per 1 juli 2011 is de bevoegdheid van de kantonrechter echter uitgebreid en daarmee zullen veel overeengekomen forumkeuzebedingen niet meer gelden.
De eerste uitbreiding is dat de competentiegrens van de kantonrechter is verhoogd van € 5.000 en € 25.000. Daarnaast behoren sinds 1 juli 2011 alle geschillen over consumentenkoop en de Wet Consumentenkrediet tot de bevoegdheid van de kantonrechter. Dit betekent dat het overeengekomen forumkeuzebeding in veel gevallen geen gelding (meer) heeft.
De verhoging van de competentiegrens naar € 25.000 heeft tot gevolg dat een forumkeuzebeding niet geldt voor alle vorderingen tot en met € 25.000. Dit geldt dus ook voor vorderingen tussen professionele partijen (business-2-business)!
Daarnaast zijn er een aantal categorieën van vorderingen die naar hun aard tot de bevoegdheid van de kantonrechter behoren. De hoogte van de vordering is daarbij niet van belang. Dit zijn:
– vorderingen met betrekking tot een individuele arbeidsovereenkomst;
– geschillen tussen consument en niet-consument (bijvoorbeeld een elektronicawinkel);
– geschillen die betrekking hebben op de huur van woonruimte;
– geschillen die betrekking hebben op de huur van middenstandsbedrijfsruimte, zoals een hotel, cafetaria, detailhandel en een camping.
Hierop zijn een tweetal uitzonderingen, namelijk (i) als het forumkeuze beding is overeengekomen nadat het geschil is ontstaan en (ii) als de werknemer, de huurder of de consument zich tot de kantonrechter wendt die in het forumkeuzebeding staat.
Bij geschillen tussen consument en niet-consument en geschillen over een individuele arbeidsovereenkomsten, over de huur van woonruimte en over de huur van middenstandsbedrijfsruimte, dan moet de kantonrechter uit eigen beweging controleren of hij bevoegd is. In die gevallen is dus niet vereist dat de gedaagde een beroep doet op de onbevoegdheid van de rechter. In alle andere gevallen wel.
Mocht men tot de verkeerde rechter hebben gewend, dan zal die rechter zich onbevoegd verklaren en vervolgens zal hij de zaak verwijzen naar de bevoegde rechter. Dat zal meestal de kantonrechter in de woonplaats van de gedaagde zijn. De eiser zal de gedaagde dan opnieuw moeten oproepen door middel van een deurwaardersexploot.
Zelfs als het forumkeuzebeding wel geldt, dan nog kan het voorkomen dat je je tot een andere rechter moet wenden. Als een bepaalde rechtbank het werk niet aan kan, dan kan de overheid namelijk bepalen dat een andere rechter bevoegd is. Dit laatste geldt niet alleen voor de hiervoor opgesomde gevallen, maar geldt voor alle geschillen (ongeacht hoogte van de vordering en ongeacht de aard van partijen). Ook in dat geval zal de rechter de zaak verwijzen naar de bevoegde rechter.
Heer Veldhuis,
Is een patiënt ook consument?
Met andere woorden is er een uitzondering op het bovenstaande verhaal wanneer patiënt een conflict heeft over een factuur betreffende medicijnen/producten (minder dan 25.000 euro) met arts/therapeut?
Beste Erik,
Bij een vordering onder de € 25.000 is de kantonrechter bevoegd en dus geldt een forumkeuzebeding per definitie niet.
Ik hoop dat je vraag hiermee beantwoord is.
Groet,
Jeroen
Beste Jeroen,
Dank u. Nu dat deel mij duidelijk is, hoe zit het dan met een vordering hoger dan 25.000 euro?
Waar ik ook benieuwd naar ben is of een patiënt, art/therapeut relatie ook als consument versus bedrijf wordt gezien?
Bij voorbaat dank.
Onder ‘consumentenkoop’ wordt verstaan: de koop met betrekking tot een roerende zaak, elektriciteit daaronder begrepen, die wordt gesloten door een verkoper die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf, en een koper, natuurlijk persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
Als je als particulier (natuurlijk persoon die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf) medicijnen (roerende zaak) koopt van een apotheek (verkoper die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf), dan valt dat onder bovenstaande definitie en is er dus sprake van consumentenkoop. Dergelijke koopovereenkomsten behoren, ongeacht de hoogte van de vordering, tot de bevoegdheid van de kantonrechter. Bij consumentenkoop geldt een forumkeuze in beginsel dus niet. Dit is anders als (i) als het forumkeuze beding is overeengekomen nadat het geschil is ontstaan en (ii) als de consument zich tot de kantonrechter wendt die in het forumkeuzebeding staat.
Helder verhaal.
Dank u wel.
Beste Jeroen,
Geschillen die betrekking hebben op de huur van woonruimte behoren tot de bevoegdheid van de kantonrechter. Betekent dit dat een forumkeuze in een huurcontract eigenlijk per definitie geen gelding heeft? En kunt u aangeven waar ik dit kan vinden in de wetstekst?
In art. 103 Rv staat dat de rechter in het rechtsgebied waar het gehuurde zich bevindt uitsluitend bevoegd is. Is het mogelijk om daar contractueel van af te wijken?
(De verhuurder wil in de huurovereenkomst een forumkeuze voor de kantonrechter in Den Haag maken, terwijl het gehuurde in arrondissement Leeuwarden ligt.)
Alvast bedankt voor uw reactie!
Met vriendelijke groet,
Marieke
Beste Marieke,
Het klopt dat een forumkeuzebeding in huurovereenkomsten van woonruimte geen nut hebben. Dit omdat – zoals jezelf al aangeeft – artikel 103 Rv bepaalt dat de rechter in het arrondissement waar de gehuurde woonruimte zich bevindt exclusief bevoegd is. Deze regel is van dwingend recht en hiervan kan dus niet contractueel worden afgeweken.
De redenen hiervoor zijn (i) dat huurders bijzondere bescherming wordt gegeven en (ii) dat plaatselijke omstandigheden voor een goed oordeel over desbetreffende zaak een belangrijke rol kunnen spelen.
groet,
Jeroen
Bedankt voor uw snelle antwoord, ik weet genoeg!